Pend-nâme Attâr-ı Nîşâbûrî’ye Ait Değildir

Klasik vasfı kazanmış başarılı yapıtların özellikleri arasında eserin sağlam bir dil ve üsluba sahip olması, zengin hayallerle örülmesi, özgün farklı edebî tekniklerle kaleme alınması gibi maddeler sayılabilir. Eğer bu eser manzum eserse yapıtın okuyucuya çağrışımlarla dolu dünya sunması, bünyesinde şairine has mazmunlar sanatkârane beyitler barındırması onu kılan amiller gösterilebilir. Şair yazarların eserlerinde kullandıkları üslupla yakaladıkları başarı onları evrensel ölümsüz hale getirirken aynı zamanda eserlerine kendi mühürlerini vurmaları manasına gelmektedir. Bir şair veya yazar şahsına ait olan üslubu ne derece şahsileştirir sağlamlaştırırsa eserini o kalıcı kılmış olacaktır. Uyandırdığı hayallerin zenginliği kullandığı üsluptan sahibinin ismini tahmin ettiren yapıtlar şüphesiz olmayı hak eden özgün, yapıtlardır. Fars dilinde kalmayıp birçok dile tercüme edilerek milletlerin istifadesine sunulan Pend-nâme’nin XIII. yüzyılda yaşayan İranlı mutasavvıf Feridüddin Attar’a olduğu bilgisi dilden dolaşarak günümüze kadar gelmiştir. Osmanlı edebiyatı döneminde tezkire yazarlarının aidiyeti meselesini tartışmamayı tercih ettikleri, okutularak insanlara faydalı olması amacında birleştikleri görülmektedir. Bu dönemde Pend-nâme’ye yapılan şerhler/ tercümeler söz konusu medreselerde ders kitabı olarak okutulması müellifinden ziyade içerdiği öğütlerden insanların faydalanması Farsça öğretiminde ondan yararlanılması üzerine odaklanıldığını göstermektedir. İlk kez Türkçeye aktarılarak araştırmacıların sunulacak aşağıdaki makale meselesine ilmî şekilde yaklaşmakta üslûbunu yapı, içerik bakımından inceleyerek Attâr’a kesin diğer eserlerle karşılaştırmaktadır. Araştırmanın sonucunda olmadığı kanaatine varılmıştır. Pend-nâme'nin yapısı, dili muhtevası incelenmiş varılan sonuçlar Attâr'a mesnevilerin ile mukayese düşüncesi kanıtlanmıştır. Pend-nâme üslubu, tekniği çağrıştırdığı hayaller Attâr’ın manzumelerinden farklıdır yani yukarıda değinildiği yönleriyle mührünü taşımamaktadır.